Van onze pas gearriveerde correspondent in Philadelphia, USA

Ik had er niet om gevraagd, om deze Roemeense schone in mijn paspoort. Ik kaatste de verwijtende blik van de douanebeambte dan ook onmiddellijk terug. Half boos nog, maar nu ook half beschaamd keek hij weg en begon op zijn toetsenbord te tikken. Tien dagen nadat er een smeulende Nigeriaan was overmeesterd op een vliegtuig richting Detroit en negen dagen nadat de Amerikaanse media – FOX voorop – met een hypnotiserend ritme waren begonnen met het bekritiseren van Obama’s veiligheidsbeleid, was dit curieuze foutje lang niet zo grappig als het had kunnen zijn.

A little mistake? bracht de beambte uit met veel nadruk op de eerste dikke l. Ik had de situatie wat willen verzachten door vergoelijkend te stellen dat de Amerikaanse ambassade in Brussel een klein foutje had gemaakt. Wat gebeurt er immers als je de hele dag visums in paspoorten zit te plakken? Ben je dan om een uur of vier ’s middags nog even fris als om negen uur ’s ochtends? Zou je dan nog het verschil moeten kunnen zien tussen een blonde Hollander en een zwartharige Roemeense? Kom nou.

Ondertussen zat er nog maar een goede tien meter tussen mij en de glazen deur die me toegang zou verschaffen tot de Verenigde Staten. Achter die deur lag het beloofde land en ook mijn koffer, zo ontwaarde ik. Om de mensen toch nog een waterkansje te geven om hun aansluitende vluchten te halen, waren de customs vlak naast de bagagebanden gesitueerd. Er restten me nog veertig minuten tot het vertrek van mijn laatste korte vlucht naar Philadelphia.

Na een lange dag van eindeloze security checks, rijen, nog meer security checks (ze hadden me nog niet gefouilleerd, dat is waar), nog meer en langere rijen en vriendelijke verzoeken om mijn tas binnenste buiten te keren (nee, ook de tweede keer geen bom), was ik wel gewend geraakt aan het trage proces dat een vlucht naar Amerika geworden is. Maar nu de poort zo verleidelijk dichtbij was en voorlopig toch gesloten bleef omdat een ingedommelde ambassademedewerker niet alleen míjn visum, maar ook dat van Dumitrita Nicoleta Stefan in mijn paspoort had geplakt, werd het verlangen om er binnen te mogen manifest.

Al besef je dat natuurlijk pas later. In het Philadelphia Museum of Art meer bepaald, helemaal achterin de vleugel met moderne kunst. Daar staat in een nis een grote houten deur met twee kijkgaten en daarachter ligt het gegeven, of de gegevene, met haar benen wijd. In haar linkerhand houdt ze een rood gaslampje, terwijl op de achtergrond een waterval in het mistige meer klatert. Étant donnés is het laatste kunstwerk van Marcel Duchamp, waaraan hij naar verluidt twintig jaar heeft gewerkt en dat sinds 1969 staat opgesteld in het museum van Philly. Veertig jaar lang maakt het ook al zeer gemengde reacties los. Het is een meesterwerk volgens velen, obsceen en kitscherig volgens vele anderen.

Zoals zo vaak heeft zowat iedereen gelijk. Het is een onwerkelijke ervaring om voor een gesloten deur te staan en door twee kijkgaten naar het wijd opengespreide geslacht van een vrouw te kijken, wier gezicht strategisch buiten beeld is geplaatst. Te meer daar het landschap symboolzwanger, mysterieus en Bob Ross-gewijs nietszeggend is. Het is tezelfdertijd pornografisch en teder, ‘mooi’ en afzichtelijk, knap en bijzonder knullig, maar welke voorwaartse beweging je ook zou willen maken (vernietiging, bewondering, penetratie) je wordt altijd tegengehouden door de robuuste deur. En wat je ook te zien krijgt, zelfs al is het in zekere zin te veel, de essentie lijkt altijd nog veel verder weg te liggen.

Bestaat er zoiets als een mijmering met terugwerkende kracht? Het verhaal gaat nu in ieder geval zo: terwijl de douanebeambte druk in mijn paspoort aan het bladeren was, nu en dan iets murmelde en hier en daar een stempel zette, dacht ik aan Dumitrita Nicoleta Stefan.

Wie ben je Dumitrita Nicoleta Stefan? Ben je 29-11-1981? Wat doe je en vooral: bevind je je al in de nieuwe wereld? Maak je al deel uit van de maatschappij waarvan ik hoop dat zij me met open armen en benen zal ontvangen? En ben je als derde jongste lid van onze Unie groot genoeg om me alles te laten zien? Nou kom op dan, onwillige muze van papier. Lok me langs de verscherpte controles en body checks. Voer me naar het Beloofde Land. Breng me naar de stad van broederlijke liefde en stel me voor aan Dizzy, Manson en aan Kathy Change.

Of was het omdat ik door de gesloten deur van de Amerikaanse customs mijn koffer door het luik van de bagageband geboren zag worden, dat ik alleen maar kon denken aan dat wat buiten de cadrage van Dumitrita’s foto viel?

Enjoy your stay! zei de douanebeambte plotseling opgewekt. Hij had alle nummers vergeleken en niets onreglementairs ontdekt.

Thank you very much! zei ik dankbaarder dan strikt noodzakelijk en voor me zag ik de schuifdeuren langzaam uit elkaar gaan.